భారతదేశం అంతటా దసరా పండుగను ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు. రావణ దహనం, రామలీల ప్రదర్శనలు, ఉత్సవ జాతరలతో ఈ పండుగలో ఒక ప్రత్యేక సంప్రదాయం మనం తరచూ గమనిస్తాం. అదే జమ్మి మొక్కను పూజించి ఇంట్లో నాటడం. సాధారణంగా ఒక మొక్కగా కనిపించే ఈ జమ్మి చెట్టు, హిందూ సంప్రదాయంలో మాత్రం ఆధ్యాత్మిక శక్తి, విజయానికి చిహ్నంగా భావించబడుతుంది.
పౌరాణిక ఇతిహాసాల ప్రకారం ఈ మొక్క ప్రాముఖ్యత అసాధారణం. రామాయణంలో రాముడు రావణునితో యుద్ధానికి ముందు జమ్మి చెట్టుకు నమస్కరించి విజయం కోసం ప్రార్థించాడు. మహాభారతంలో పాండవులు తమ దివ్య ఆయుధాలను ఈ చెట్టులో దాచారు. వనవాసం అనంతరం వాటిని తిరిగి పొంది, విజయాన్ని సాధించారు. అందువల్ల ఈ చెట్టు ధైర్యం, శక్తి, విజయానికి ప్రతీకగా పూజింపబడుతోంది.
ఆధ్యాత్మిక నమ్మకాలతో పాటు వాస్తు శాస్త్రం కూడా జమ్మి చెట్టుకు ప్రత్యేక స్థానం కల్పించింది. దసరా రోజున దీనిని నాటితే ఇంట్లోకి సానుకూల శక్తి వస్తుందని, ఆర్థిక సమస్యలు తొలగిపోతాయని విశ్వసిస్తారు. ప్రధాన ద్వారం దగ్గర లేదా దక్షిణ–పశ్చిమ దిశలో నాటితే ఇంటిని ప్రతికూల శక్తుల నుండి రక్షిస్తుందని జ్యోతిష్యులు చెబుతున్నారు.
అంతే కాకుండా ఈ మొక్క పర్యావరణానికి కూడా వరప్రసాదం. పొడి నేలల్లో సులభంగా పెరిగే జమ్మి చెట్టు నేలకోతను నివారిస్తుంది. నేల సారాన్ని పెంచుతుంది. పక్షులు, చిన్న జంతువులకు ఆశ్రయం ఇస్తుంది. దీని ఆకులు, బెరడు, పండ్లు ఆయుర్వేద ఔషధాలలో ఉపయోగపడతాయి. వాపు, గాయాలు, జీర్ణ సమస్యలకు ఇది సహజ వైద్యం అని ఆయుర్వేద నిపుణులు చెబుతున్నారు.
జమ్మి మొక్క నాటే విధానం కూడా విశేషమే. దీనికి ఎక్కువ సూర్యకాంతి కావాలి.. కాబట్టి ఇంటి ఆవరణలో ఎండ వచ్చే ప్రదేశంలో నాటడం మంచిది. మొదటి రోజుల్లో తగినంత నీరు పెట్టాలి. తర్వాత తక్కువ నీటితో కూడా ఈ చెట్టు సులభంగా పెరుగుతుంది. ఎండిన కొమ్మలను తొలగిస్తూ ఉంటే ఇది ఆరోగ్యంగా పెరుగుతుంది. ఈ మొక్కను పూజా విధానం కూడా ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది. దసరా రోజున ఉదయం లేదా రావణ దహనం ముందు దీన్ని పసుపు, కుంకుమ, బియ్యం, దీపారాధనతో పూజించి, ఆకులను ఇంటికి తీసుకువచ్చి సంపద, శ్రేయస్సు కోసం భద్రపరిచిన స్థలంలో ఉంచుతారు.
ఇక జ్యోతిష్యులు చెబుతున్న ఒక ఆసక్తికర అంశం ఏమిటంటే.. ఈ మొక్కను నాటడం కేవలం శ్రేయస్సుకు మాత్రమే కాకుండా, వ్యక్తిలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచుతుందని, జీవితంలో ఎదురయ్యే అడ్డంకులను తగ్గిస్తుందని. అంటే దసరా పండుగలో జరిగే రావణ దహనం మనకు వెలుపలి చెడులపై విజయం గుర్తు చేస్తే, ఈ జమ్మి మొక్క నాటకం మనలోని భయాలు, అడ్డంకులను దహనం చేయమని సూచిస్తోంది.
దసరా రోజు జమ్మి మొక్కను నాటడం ఒక పండుగ ఆచారమే కాకుండా, మతం, శాస్త్రం, పర్యావరణం కలయికగా చెప్పుకోవచ్చు. విజయం, అదృష్టం, శాంతి, ఆరోగ్యం అన్నీ ఒక్క మొక్క రూపంలో మన ఇంటికి చేరుతాయన్న విశ్వాసమే దీని అసలు ప్రత్యేకత. (గమనిక: ఈ కథనం నిపుణులు అందించిన సాధారణ సమాచారం ఆధారంగా రాసినది దీనిని తెలుగు రాజ్యం ధృవీకరించడం లేదు.)