దీపావళి పండుగలో మొదటి రోజు జరిగే ధన త్రయోదశి పండుగకు ప్రత్యేకమైన ఆధ్యాత్మిక ప్రాధాన్యం ఉంది. హిందువులు ఈ రోజును ధన త్రయోదశి లేదా దంతేరాస్గా పిలుస్తూ భక్తిశ్రద్ధలతో జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు లక్ష్మీదేవి, కుబేరుడు, ధన్వంతరి దేవిని ఆరాధించడం ద్వారా సిరిసంపదలు, ఆరోగ్యం, ఐశ్వర్యం కలుగుతాయని విశ్వాసం. శుభలక్ష్మీ పూజతో ఇంటి వాతావరణం సానుకూలంగా మారుతుందని భక్తులు నమ్ముతారు.
ధన త్రయోదశి పండుగ దీపావళి ఐదు రోజుల ఉత్సవాలకు ఆరంభం కావడం విశేషం. పురాణ గాథల ప్రకారం, దేవదానవులు అమృతం కోసం పాలకడలి మథనం చేసినప్పుడు ఆ సముద్రం నుంచి లక్ష్మీదేవి అవతరించిందని చెబుతారు. ఆ సమయంలో శ్రీ మహావిష్ణువు ఆమెను తన భార్యగా స్వీకరించి, ఐశ్వర్యానికి ఆదిదేవతగా ప్రకటించాడట. అప్పటి నుంచి ఈ రోజు లక్ష్మీదేవిని ఆరాధించడం ఒక శుభకార్యంగా కొనసాగుతోంది.
ధన త్రయోదశి రోజు ఉదయం తొందరగా లేచి స్నానం చేసి ఇంటిని శుభ్రం చేయడం ఆనవాయితీ. కొత్త వస్త్రాలు ధరించి, పూజ మందిరాన్ని శుభ్రపరిచి రంగోలి లేదా ముగ్గుతో అలంకరిస్తారు. బంగారు, వెండి ఆభరణాలను పాలతో కడిగి శుద్ధి చేసి, పూజా స్థలంలో ఉంచి లక్ష్మీదేవికి హారతి ఇస్తారు. ఆ తర్వాత వాటిని భద్రపరచడం సంప్రదాయం.
పసుపుతో లక్ష్మీదేవి పాదాలు వేయడం.. వెండి ప్రమిదలలో దీపం వెలిగించడం, తామర లేదా జిల్లేడు వత్తులు ఉపయోగించడం ప్రత్యేక శుభప్రదంగా భావిస్తారు. పూలు, పసుపు, కుంకుమతో అమ్మవారిని పూజించి, కుంకుమపువ్వు రంగు కుంకుమ లేదా ఆకుపచ్చ రంగు కుబేర కుంకుమతో ప్రత్యేక ఆరాధన చేస్తారు. ఈ సందర్భంగా ఒక పవిత్రమైన మంత్రాన్ని 108 లేదా 54 లేదా 21 సార్లు జపించడం ఆధ్యాత్మిక ఫలితాలను అందిస్తుందని విశ్వాసం. అమ్మవారికి నైవేద్యంగా పాయసం సమర్పించడం ఆనవాయితీ.
ధన త్రయోదశి రోజున లక్ష్మీదేవి పూజ వల్ల ఇంట్లో ధనం, ధాన్యం సమృద్ధిగా లభిస్తాయని పండితులు చెబుతున్నారు. కుటుంబంలో సంతోషం, సిరిసంపదల ప్రవాహం కొనసాగుతుంది అని తెలిపారు. ఈ రోజున బంగారం, వెండి వస్తువులను కొనుగోలు చేయడం సంప్రదాయంగా కొనసాగుతోంది. దీన్ని ఐశ్వర్యానికి నిదర్శనంగా భావిస్తారు.
ఈ రోజున కేవలం ధనం కోసం మాత్రమే కాదు, ఆధ్యాత్మిక శాంతి కోసం కూడా భక్తులు అమ్మవారిని ఆరాధిస్తారు. ధన త్రయోదశి పూజ ద్వారా అష్టైశ్వర్యాలు కలుగుతాయని, దుష్టశక్తులు దూరమవుతాయని శ్రద్ధగల భక్తుల నమ్మకం. దీపావళి ఉత్సవాల ప్రారంభాన్ని శుభలక్ష్మి ఆశీర్వాదాలతో ఆరంభించేందుకు ధన త్రయోదశి ఒక పవిత్రమైన సందర్భంగా మారింది.