పితృపక్షంలో పూర్వీకులను స్మరించి శ్రాద్ధం, తర్పణం నిర్వహించడం శాస్త్రప్రకారం అత్యంత పవిత్రమైన ఆచారంగా భావిస్తారు. ఈ క్రమంలో ప్రతి సంవత్సరమూ వచ్చే చతుర్దశి మహాలయం అనే ప్రత్యేక దినం మరింత ప్రాధాన్యాన్ని సంతరించుకుంటుంది. ఈ సంవత్సరం ఈ శ్రద్ధా కర్మకు సంబంధించిన ముఖ్యమైన రోజు సెప్టెంబర్ 20, శనివారం జరుగుతుంది.
చతుర్దశి మహాలయం సాధారణ శ్రాద్ధంతో పోలిస్తే ప్రత్యేకత కలిగి ఉంటుంది. ఎందుకంటే ఇది ప్రమాదాలు, ఆయుధ దాడులు లేదా ఇతర అసహజ మరణాలు పొందినవారి ఆత్మలకు శాంతి కలిగించేలా నిర్వహించే కర్మ. సాధారణ శ్రాద్ధంలో ఈ ఆత్మలకు సమాధానం కలగదని విశ్వాసం ఉండటంతో, ఈ రోజున ప్రత్యేకంగా పిండప్రదానం, తర్పణం చేయడం అత్యంత అవసరమని పండితులు చెబుతున్నారు.
ఆ రోజు ఉదయం కుటుంబ సభ్యులు స్నానం చేసి పవిత్రమైన వస్త్రాలు ధరించి కర్మను ప్రారంభిస్తారు. అనుభవజ్ఞులైన పూజారుల ఆధ్వర్యంలో వేద మంత్రాలతో పూజలు, తర్పణం నిర్వహిస్తారు. పవిత్ర నదుల వద్ద తర్పణం చేయడం ఉత్తమమని భావిస్తారు. నువ్వులు, నీరు, పువ్వులతో పూర్వీకుల పేర్లతో అర్పణలు చేయడం పరంపరగా వస్తోంది. గోధుమపిండి, నువ్వులు, తేనెతో చేసిన పిండాలను సమర్పించడం ఈ కర్మలో ముఖ్యమైనది.
శ్రద్ధా కర్మ అనంతరం బ్రాహ్మణులకు ఆహారం పెట్టడం, దక్షిణ ఇవ్వడం, పేదలు, సన్యాసులకు భోజనం పెట్టడం అత్యంత శుభప్రదంగా పరిగణించబడుతుంది. వీలైనంత ఎక్కువమంది భోజనం చేయాలనే ఉద్దేశ్యంతో కుటుంబాలు ఏర్పాట్లు చేస్తాయి. పితృదేవతలు సంతోషిస్తే కుటుంబానికి ఆరోగ్యం, శాంతి, శ్రేయస్సు, సంతానం లభిస్తాయని విశ్వాసం ఉంది.
పండితులు చెబుతున్నట్లు, ఈ రోజు కర్మను నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. ఎందుకంటే పూర్వీకులు సంతోషిస్తే కుటుంబంలో అడ్డంకులు తొలగిపోతాయి. అదేవిధంగా చతుర్దశి మహాలయం ఆచరించడం ద్వారా అకాల మరణాలు పొందిన వారి ఆత్మలు విముక్తి పొందుతాయి. అందుకే ప్రతి కుటుంబం ఈ రోజున శ్రద్ధా కర్మలను శ్రద్ధగా, విశ్వాసంతో నిర్వహించుకోవాలని జ్యోతిషశాస్త్రం సూచిస్తోంది.