జమ్ముకశ్మీర్‌లోని పహెల్గామ్‌లో జరిగిన ఉగ్రదాడి దేశాన్ని ఒక్కసారిగా షాక్‌కు గురిచేసింది. 26 మంది పర్యాటకుల ప్రాణాలు కోల్పోయిన ఈ దాడిపై ఇప్పటికే దేశవ్యాప్తంగా తీవ్ర స్పందన వ్యక్తమవుతోంది. కశ్మీర్‌లో శాంతి సాధించామనే భావనకు ఈ దాడి గట్టి చెక్ వేసిందని విశ్లేషకుల అభిప్రాయం. అయితే, ఈ ఘోరానికి కారణాలుగా మూడు ప్రధాన అంశాలను మాజీ సైనికాధికారులు పేర్కొంటున్నారు.
మొదటిగా, ఇంటెలిజెన్స్ నివేదికలను నిర్లక్ష్యం చేయడమే ఈ దాడికి బీజం వేసిందని విశ్లేషకులు అంటున్నారు. దాడికి ముందు 15 రోజుల పాటు ఉన్న హెచ్చరికలను సంబంధిత భద్రతా సంస్థలు పట్టించుకోలేదని సమాచారం. పహెల్గామ్‌లో ఎలాంటి హక్కుల ఉల్లంఘన లేదన్న పాత అంచనాలతోనే భద్రత సడలించినట్లు తెలుస్తోంది. ఇది తీవ్ర మూల్యాన్ని చెల్లించాల్సిన పరిస్థితిని తెచ్చిందని రిటైర్డ్ అధికారులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
రెండవ కారణంగా, ఆర్మీ రిక్రూట్‌మెంట్‌లో నిలకడ లేకపోవడాన్ని ఎత్తిచూపుతున్నారు. కరోనా తర్వాత ప్రత్యక్ష నియామకాలపై ఆంక్షలు రావడం, అగ్నిపథ్ పథకం చుట్టూ తలెత్తిన వివాదాలతో అనుభవం లేని సైనికులపై ఆధారపడాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడిందని వారు అభిప్రాయపడుతున్నారు. పైగా చైనా గలవలపై దృష్టి ఎక్కువగా పెట్టడం వల్ల కాశ్మీర్ సరిహద్దుల్లో భద్రత దారుణంగా తక్కువపడినట్టు తెలుస్తోంది.
మూడవది విధాన పరమైన నిర్ణయాలు. ఆర్టికల్ 370 రద్దు తర్వాత జమ్ముకశ్మీర్‌లో భద్రత బలోపేతమైనట్టు చెప్పినా, స్థానిక రాజకీయ అస్థిరత, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల్లో విభజన వల్ల ప్రజలలో అసంతృప్తి పెరిగిందని భావిస్తున్నారు. ఇదే ఉగ్రవాదానికి అవకాశం ఇచ్చిందన్న వాదన బలంగా వినిపిస్తోంది. ఈ మూడు అంశాలే పహెల్గామ్ మారణహోమానికి దారితీశాయనే అభిప్రాయం స్పష్టంగా వ్యక్తమవుతోంది. ఇప్పటికైనా ప్రభుత్వ వ్యవస్థలు మేలుకొని, భద్రతపై మరింత శ్రద్ధ వహించాలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.